1. Κατολισθήσεις

Οι κατολισθήσεις είναι η μαζική μετακίνηση εδαφικού ή βραχώδους υλικού κατά μήκος μιας πλαγιάς. Προκαλούνται από σεισμούς, ισχυρές βροχοπτώσεις, διάβρωση, ανθρώπινες παρεμβάσεις ή συνδυασμό αυτών των παραγόντων.

Επιπτώσεις

• Καταστροφή υποδομών: Δρόμοι, γέφυρες και κτίρια που βρίσκονται σε πρανή μπορεί να καταστραφούν ή να θαφτούν κάτω από τα εδαφικά υλικά.

• Αποκλεισμός περιοχών: Οι κατολισθήσεις μπορούν να μπλοκάρουν δρόμους, σιδηροδρομικές γραμμές και ποτάμια, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα στις μετακινήσεις και την παροχή βοήθειας.

• Αστάθεια πρανών: Σε ορεινές ή επικλινείς περιοχές, η απώλεια φυτικής κάλυψης και η διατάραξη του εδάφους αυξάνουν τον κίνδυνο νέων κατολισθήσεων.

Τρόποι αντιμετώπισης

• Ενίσχυση πρανών με τοίχους αντιστήριξης, συρματοκιβώτια και αγκύρια εδάφους.

• Κατάλληλη αποστράγγιση για την απομάκρυνση του νερού και τη μείωση του βάρους του εδάφους.

• Αναδάσωση και φύτευση φυτών με εκτεταμένο ριζικό σύστημα που συγκρατεί το έδαφος.

2. Εδαφικές διαρρήξεις

Οι εδαφικές διαρρήξεις (ή εδαφικές ρωγμές) είναι ανοίγματα που εμφανίζονται στο έδαφος λόγω σεισμών, τεκτονικών κινήσεων ή μεταβολών στην υγρασία του εδάφους.

Επιπτώσεις

• Καταστροφή κτιρίων και υποδομών λόγω ρήξεων στη θεμελίωση.

• Βλάβες σε δρόμους και σιδηροδρομικές γραμμές, δημιουργώντας κινδύνους για τη μετακίνηση οχημάτων και τρένων.

• Ρήξη δικτύων κοινής ωφέλειας, όπως αγωγοί ύδρευσης, αποχέτευσης και φυσικού αερίου.

Τρόποι αντιμετώπισης

• Ορθή γεωτεχνική μελέτη πριν από την κατασκευή σε σεισμογενείς περιοχές.

• Ευέλικτος σχεδιασμός κατασκευών, όπως αρμοί διαστολής και ενισχυμένα θεμέλια.

• Γεωλογική χαρτογράφηση για τον εντοπισμό ενεργών ρηγμάτων και τον κατάλληλο σχεδιασμό των έργων.

3. Καθιζήσεις

Οι καθιζήσεις συμβαίνουν όταν το έδαφος χάνει τη φέρουσα ικανότητά του και υποχωρεί. Μπορεί να προκληθούν από φυσικά αίτια (π.χ. υπόγεια διάβρωση, σεισμοί, αποστράγγιση υδροφορέων) ή από ανθρωπογενείς δραστηριότητες (π.χ. εξορύξεις, άντληση υπόγειων υδάτων).

Επιπτώσεις

• Καταστροφή θεμελίων και κτιρίων λόγω ανισοσταθμίας του εδάφους.

• Ρωγμές σε δρόμους, σιδηροδρομικές γραμμές και λιμενικές εγκαταστάσεις.

• Διατάραξη αγωγών ύδρευσης και αποχέτευσης.

Τρόποι αντιμετώπισης

• Βελτίωση εδάφους με έγχυση τσιμεντενέματος (grouting).

• Χρήση βαθιών θεμελίων (πασσάλων) σε κατασκευές υψηλής σημασίας.

• Έλεγχος της στάθμης των υπόγειων υδάτων για την αποφυγή υπερβολικής άντλησης.

4. Ρευστοποιήσεις εδάφους

Η ρευστοποίηση του εδάφους συμβαίνει όταν, λόγω σεισμικών δονήσεων, κορεσμένα σε νερό αμμώδη εδάφη χάνουν την αντοχή τους και συμπεριφέρονται σαν υγρό.

Επιπτώσεις

• Καταρρεύσεις κτιρίων λόγω απώλειας της στήριξης των θεμελίων τους.

• Αποτυχία γεφυρών και δρόμων που εδράζονται σε κορεσμένα εδάφη.

• Ρήξη αγωγών ύδρευσης, αποχέτευσης και φυσικού αερίου.

Τρόποι αντιμετώπισης

• Βελτίωση εδαφικών συνθηκών με συμπύκνωση ή χημική σταθεροποίηση.

• Χρήση βαθιών πασσάλων για την αποφυγή θεμελίωσης σε ευπαθή εδάφη.

• Αποστράγγιση κορεσμένων εδαφών για τη μείωση του κινδύνου ρευστοποίησης.

5. Ηφαιστειακές επιπτώσεις

Οι ηφαιστειακές εκρήξεις προκαλούν εκτεταμένες αλλαγές στο έδαφος λόγω της εναπόθεσης ηφαιστειακής τέφρας, της ροής λάβας και των ηφαιστειακών σεισμών.

Επιπτώσεις

• Απόθεση τέφρας που καλύπτει καλλιεργήσιμες εκτάσεις, κτίρια και υποδομές, προκαλώντας διακοπή των δραστηριοτήτων.

• Αλλαγή γεωμορφολογίας του εδάφους λόγω ροών λάβας και πυροκλαστικών υλικών.

• Δημιουργία ηφαιστειακών σεισμών, που οδηγούν σε εδαφικές διαρρήξεις και κατολισθήσεις.

 Τρόποι αντιμετώπισης

• Σχεδιασμός κτιρίων ανθεκτικών στη στάχτη με επικλινείς στέγες για απομάκρυνση υλικών.

• Διαμόρφωση καναλιών αποστράγγισης για την εκτροπή της λάβας σε μη κατοικημένες περιοχές.

• Διατήρηση ασφαλών αποστάσεων από ενεργά ηφαίστεια κατά τον πολεοδομικό σχεδιασμό.